Иманғали Тасмағамбетов — Қазақстанның саяси тарихында өзіндік із қалдырған тұлға. Оның саясатқа қайта оралуы мен соңғы жылдардағы әрекеттері ел ішінде көптеген сұрақтар туғызды. Тасмағамбетовтің Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымының (ҰҚШҰ) бас хатшылығынан кетуі мен сыртқы саясаттағы ықпалы Қазақстан қоғамында әртүрлі пікірлерге себеп болды. Оған дейін үлкен мансабымен танылған Тасмағамбетов бүгінгі таңда саяси болашағын анықтауда маңызды кезеңде тұр.
Тасмағамбетовтің саяси мансабы: Жоғары қызметтен зейнеткерлікке
Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев биліктен кеткеннен кейін Иманғали Тасмағамбетов күтпеген жерден саясаттан кетіп, зейнетке шыққанын мәлімдеді. Бұл оның саяси мансабындағы белгісіз кезең болды. Ел ішіндегі көпшілік оны еліміздің келешек президенті ретінде көргісі келетін еді. Бірақ Тасмағамбетов саясаттан кетуімен біршама уақыт елді таңғалдырып, күтпеген шешім қабылдады. Оның бұл қадамы жеке өміріне қатысты маңызды өзгерістермен байланысты болды ма, әлде саяси жағдайдың әсері болды ма — бұл сұрақтар әлі де ашық күйде қалып отыр.
Қаңтар оқиғасы мен саясатқа қайта оралу
Алайда, 2022 жылдың соңында Тасмағамбетов қайтадан саяси сахнаға оралды. Ол ҰҚШҰ-ның бас хатшысы қызметіне тағайындалды. Бұл оның саясатқа қайта араласуына себеп болды. Бірақ сол уақытта көптеген сыртқы сарапшылар мен саясаттанушылар оның Ресеймен тығыз байланысы мен қызметінің бағыттары туралы пікір білдірді. Бұл тағайындауды Ресей президенті Владимир Путинмен байланыстырып, Тасмағамбетовтың бағытын алдын ала болжауға тырысты.
ҰҚШҰ және Ресеймен байланыс
Тасмағамбетовтің ҰҚШҰ бас хатшысы қызметіндегі үш жыл өте күрделі болды. Путиннің Украинаға қарсы агрессиясы, Ресейдің халықаралық аренадағы оқшаулануы және ҰҚШҰ ішіндегі ішкі келіспеушіліктер Тасмағамбетовты қиын жағдайға душар етті. Әсіресе, Тасмағамбетовтың НАТО-ны айыптауға мәжбүр болуы оның саяси бейнесін айтарлықтай өзгерткен сияқты. Украиналық «Миротворец» сайты оны ресейшіл тұлға ретінде тізімге қосты, бұл оның халықаралық имиджіне кері әсерін тигізді.
Қазақстандағы саяси болашақ: Президенттікке жол ашыла ма?
ҰҚШҰ бас хатшылығынан кейін, Тасмағамбетовтың саяси болашағы не болары белгісіз. Жұрт оны қазір Қазақстанның келесі президенті ретінде көруге бейіл. Алайда оның ҰҚШҰ-да Ресеймен байланысын нығайтуы мен Украинаның жағдайына қатысты мәлімдемелері қоғамда екіұдай пікірлер тудырды. Әсіресе, Қазақстанның сыртқы саясатында бейтараптық және тәуелсіздіктің маңызы зор болғандықтан, Тасмағамбетовтің Ресейге қатысты ұстанымы кейбір азаматтар арасында сенімсіздік тудырды.
Қазақстандағы саяси сахнадағы басты сұрақтардың бірі — Тасмағамбетов президенттік сайлауға қатыса ма? Оның саясаттағы болашағы мен президенттікке талпыныстары елдегі саяси тұтастық пен ішкі тұрақтылыққа әсер етуі мүмкін. Тасмағамбетовтің халық арасында танымалдылығы бар болғанымен, оның саяси күштердің арасындағы тепе-теңдікті сақтаудағы рөлі қандай болатыны әзірге түсініксіз.
Саяси партия құру және болашақтағы қадамдар
Болашақта Тасмағамбетов саяси партия құруды ойлап көрген болуы мүмкін. Бұл оның саяси мансабын жалғастыру үшін маңызды қадам болуы тиіс. Алайда, қазіргі таңда Қазақстандағы саяси партиялар құрылымдары өте тығыз және олардың көбінің ресми мәртебесі бар. Сонымен бірге, Тасмағамбетовтың саяси бағыт-бағдары мен көзқарастары партия құруға мүмкіндік берер ме, жоқ па, ол да белгісіз.
Қоғамдық қабылдау мен саяси келешек
Тасмағамбетовтың саяси болашағы тек оның өз еркіне ғана емес, Қазақстанның ішкі және сыртқы жағдайларына да байланысты болар. ҰҚШҰ-дан кейінгі оның саяси ықпалы мен қоғамдағы қабылдауы әртүрлі болады. Қазірдің өзінде халық арасында екіұдай пікірлер бар: біреулер оның саяси қайраткерлігін, тәжірибесін жоғары бағалағанымен, басқа біреулер оның Ресеймен байланысты және Қазақстанның сыртқы саясатындағы бейтараптық принциптеріне қайшы келетін қадамдарын сынға алуда.
Қазақстандағы келесі президенттік сайлау Тасмағамбетов үшін жаңа мүмкіндік пен сын болмақ. Оның саяси сахнадағы рөлі әлі де үлкен сұрақ туғызуда.
Иманғали Тасмағамбетовтің саяси болашағы әлі белгісіз, алайда оның саяси рөлі мен ықпалы Қазақстан үшін маңызды. Оның ҰҚШҰ-дағы қызметінен кейінгі саяси келешегі қоғамда түрлі пікірлер тудырып отыр. Оны Қазақстанның болашақ президенті ретінде көруге бейіл болғандар да бар, бірақ оның саяси мансабындағы келесі қадамдары мен оның Ресеймен байланысы әлі де қоғамдық пікірде айтарлықтай әсер ететін фактор болып қала береді.
Сейсен ӘМІРБЕКҰЛЫ
Dodanews.kz
